เป็นผีบรรพบุรุษในครอบครัว เป็นผีประจำตระกูล การนับถือผีปู่ย่าจะมีความสัมพันธ์กับการสืบเชื้อสายและการนับถือเครือญาติ ถือเป็นกลุ่มผีเดียวกัน โดยสืบทอดทางสายมารดา เป็นสิ่งที่เชื่อมความสัมพันธ์ในกลุ่มและช่วยในการแก้ไขปัญหาหรือยุติข้อขัดแย้งที่เกิดขึ้นในหมู่เครือญาติ เช่น การทะเลาะวิวาท การทำผิดจารีต (การผิดผี) ด้วยเชื่อว่าหากไม่มาบอกกล่าว หรือขอขมา ครอบครัวก็จะประสบเหตุ ภัยอันตราย หรือคราวเคราะห์ โรคร้ายต่าง ๆ นานา